Categorie archief: Friesland

Gais, een markante vrouw

mijnboek

Dina Eringa

Regelmatig kom je in de Leeuwarder Courant een advertentie tegen voor het boek Gais, Over het leven van Gais Meinsma-Greydanus uit Jorwert. Ook de Volkskrant tipte het boek. Als dan in de titel ook nog Jorwert voorkomt en je het boek Hoe God verdween uit Jorwerd van Geert Mak hebt gelezen, dan ben je toch nieuwsgierig naar dit boek.

Dick Witte - Gais
Dick Witte – Gais

Schrijver Dick Witte kent Gais Meinsma al vele jaren en zoekt haar nog steeds op in Jorwert. Haar leven fascineerde hem en hij vond dat haar levensverhaal niet verloren mocht gaan.

Gais is geboren in november 1926 als Geiske Greydanus en groeit op als oudste dochter van veehandelaar Cor Greydanus op een boerderij even buiten Jorwert. Als ze ouder is, helpt ze zoveel mogelijk mee op de boerderij en haar bijdrage aan het boerenbedrijf wordt groter als haar vader in de oorlog een lange periode in Scheveningen en Amersfoort gevangen gehouden wordt op verdenking van illegale slachterij. Na de oorlog trouwt ze met Hendrik Meinsma en begint haar leven als vrouw van een kleine zelfstandige. Haar open houding en brede blik brengt haar er toe een studie op te pakken en ze gaat aan de slag als “Frou Meinsma fan ‘e gesinssoarch”

Haar leven verloopt niet gemakkelijk, ongewenst zwanger, zelfdoding, vroegtijdig overlijden van haar zoons. Maar Gais Meinsma zoekt de positieve kanten van het leven en zet zich in voor het dorp en vervult allerlei maatschappelijke functies. Ze staat aan de basis van het openluchtspel in de notaristuin in Jorwert en ze wordt lid van de gemeenteraad.

Nu haar geheugen haar steeds meer in de steek laat, was het tijd om haar levensverhaal aan het papier toe te vertrouwen.

De Witte kiest er in zijn boek voor om de gesprekken met Gais en anderen zoals Nynke Laverman en Douwe Bildt, letterlijk op te nemen. Hij wisselt het af met een beschrijving van het leven in Jorwert en het leven van Gais en haar familie.

Komt het door deze opzet van het boek, waardoor je niet helemaal meegenomen wordt in het verhaal, of is de schrijfstijl hier debet aan? Het boek raakt je niet echt, terwijl het boeiende levensverhaal van deze wijze en markante vrouw uit Jorwert alles in zich heeft en dat wel zou moeten doen.

Friesland op de Kaart

Kaart van Fryslân
Kaart van Fryslân

Afgelopen donderdagmiddag was het zover: de lancering van de website ‘Friesland op de kaart’. Tresoar, het collectieve geheugen van Fryslân bewaart in zijn depots 30.000 meter aan boeken en documenten over onze provincie.

Een belangrijk onderdeel van dat materiaal is de grote kaartencollectie. Kaarten verbeelden het landschap door de eeuwen heen en zijn een belangrijke bron voor lokale en regionale geschiedenis. In samenwerking met DeeEnAa, dat het online platvorm FrieslandWonderland beheert, is een deel van die kaarten op een nieuwe innovatieve manier beschikbaar gesteld.

Daarbij zijn er twee dimensies aan toegevoegd: de lokale dimensie en de tijd-dimensie. Dankzij het project Fryslân op de Kaart wordt een grote hoeveelheid historisch kaartmateriaal ontsloten en gepresenteerd. Voor iedere Friese plaats is een uniforme serie kaartfragmenten gemaakt. Ruim 270 historische kaarten kunnen, meer of minder transparant getoond worden in Google Maps en of Google Earth. Je ziet dus de oude kaart bovenop de situatie zoals die nu is en door de kaart meer transparant te maken zie je het verschil met hoe het ooit was.

Neem vanaf hier meteen een kijkje op de site en verwonder je over de mogelijkheden.

Wie is de smearlap?

Gratis boek 'De smearlappen'“Kan ik hier dat gratis boek van Harry Potter ophalen?” vroeg vanmorgen een bibliotheekbe- zoeker. Wij keken elkaar wazig aan. Mijnheer had het in de krant gelezen. Wat bleek? Hij bedoelde het boek “De Smearlappen” van Anne Wadman. Dit boek, het derde van de campagne “Fryslân lêst Syn Toppers“, is vanaf nu gratis af te halen in een aantal Friese bibliotheken, waaronder Lemmer, Joure, Langweer en Heerenveen. Zolang de voorraad strekt!

Anne Wadman
Anne Wadman

De Smearlappen is een van de Friese bestsellers uit de jaren zestig. Toen het boek in oktober 1963 verscheen ging er een storm over de provincie. De schrijver schreef betrekkelijk vrijmoedig en nogal ontluisterend over seks – dat was men in die tijd niet gewend.

Ook wie de Fryske Jûn rondom dit boek bezoekt ontvangt het boek. Deze vindt plaats in de bibliotheek van Heerenveen op 1 december. Het wordt een afwisselende avond met verhalen, muziek, interviews en film. De presentatie is in handen van Janny van der Molen; de muzikale omlijsting wordt verzorgd door Grytsje Kingma. Meer informatie is te vinden op de website van de bibliotheek. Kijk ook op de campagnesite van Fryslân Lêst Syn Toppers.

Wie zich alvast een beetje wil inlezen kan de tekst van De Smearlappen vinden op de site van Sirkwy.

Friese historie online

Geïnteresseerden in de Friese literatuur en -cultuurgeschiedenis hoeven niet meer voor elk boek de gang naar Tresoar te maken. Steeds meer standaardwerken over de Friese geschiedenis zijn volledig opgenomen in de Digitale Historische Bibliotheek Friesland, bereikbaar op www.wumkes.nl. Dr. Geert Aeilco Wumkes (1869-1954) was bibliothecaris van de Provinciale Bibliotheek van Friesland, die sinds 2002 onderdeel uitmaakt van Tresoar.

De boeken zijn als pdf-bestand beschikbaar en kunnen dus van het computerscherm worden gelezen, maar ze kunnen natuurlijk ook op een e-reader worden gezet.

Op het moment van schrijven staan 78 titels online, waaronder pareltjes als:

Een fragment uit dit laatste boek:

Tallooze insecten zwermen en gonzen in de verkwikkende warmte, die de late zomermiddag voor ’t eerst weer sedert vele, vele dagen verspreidt. Zoo naderen wij, stil en dankbaar, het lang ontbeerd genot in volle teugen genietend, het punt, waar bij de gunstig gelegen en anders druk bezochte, maar heden nagenoeg verlaten herberg Heidewoud verschillende wegen in allerlei rigtingen uiteenloopen. Heidewoud is een der middelpunten van het bosch. Men kan er ook logies bekomen en, bij langer of korter oponthoud, vanhier het woud doorkruisen. Wij vertoeven er niet, al ziet het er uitlokkend genoeg uit. Den tijd, die ons rest, hebben wij te veel noodig. (blz. 120)

Uit: Wandelingen door Friesland
Joure

De Rotterdamse doopsgezinde predikant Jacobus Craandijk (1834-1912) was een van de bekendere Nederlandse wandelaars uit de negentiende eeuw. Zijn beroemde ‘Wandelingen door Nederland’ werden verlucht met litho’s van de hand van de kunstschilder Pieter Adrianus Schipperus (1840-1929).