Categorie archief: Literatuur

Dood door de kluizenaarsspin

Literatuur, Thrillers,

De afgelopen week was een mooie leesweek voor mij. Eerst mocht ik me verliezen in De moord op de commendatore van Haruki Murakami en gistermiddag las ik de laatste bladzijden van Een dodelijk venijn van Fred Vargas. En dan ligt thuis Borne van Jeff Vandermeer op mij te wachten.
Drie totaal verschillende schrijvers met een totaal verschillende stijl en thematiek. En toch passen ze bij elkaar. Ze trekken je alle drie mee in hun eigen universum van de verbeelding. Daarmee breng je een bezoekje aan de uithoeken van je geest die normaal zachtjes liggen te sluimeren.

vargasvenijnOp een nieuw boek van Vargas is het altijd even wachten, dit keer twee jaar. Dat wachten is weer ruim beloond. In Een dodelijk venijn lost commissaris Adamsberg in de eerste hoofdstukken de moord op een jonge vrouw op door met de verdachten over een grindweg te rijden.

Daarna raakt hij geïntrigeerd door het nieuws dat drie hoogbejaarde mannen zijn gestorven na de beet van een kluizenaarsspin. Zoals dat gaat bij Adamsberg kan hij dit nieuws niet naast zich neer leggen en beginnen in zijn hoofd gedachtebelletjes te borrelen.

Deze negende in de reeks rond Adamsberg is een verhaal over wraak dat ons via een weeshuis in de Tweede Wereldoorlog brengt naar Nîmes en Lourdes.
De sprankelende dialogen vol humor, de doodenge kluizenaarsspin, Froissy met haar geheime voorraadkast, het discreet uitschakelen van een verkrachter, hoogdravende professoren,  de koolsoep uit de Pyreneeën. Er valt weer ontzettend veel te genieten in deze Vargas, al laat ik de koolsoep liever staan.

Als je de boeken van Vargas niet kent, dan heb je hieronder een overzicht van de volgorde van verschijnen. De verhalen staan op zich zelf, maar wil je de personages leren kennen dan kun je het beste bij de eerste beginnen. Vargas krijgt van mij altijd vijf sterren.

reserveer dit boek

Commissaris Adamsberg
1. De man van de blauwe cirkels
2. De omgekeerde man
3. Maak dat je wegkomt
4. De terugkeer van Neptunus
5. De eeuwige jacht
6. Vervloekt
7. De verdwijningen
8. IJsmoord
9. Een dodelijk venijn

De drie Evangelisten
1. Uit de dood herrezen
2. Een beetje meer naar rechts
3. Verblijfplaats onbekend

Hooligan met een goede baan

Literatuur, Sport,

De hoofdpersoon heeft een goede baan waar hij een gruwelijke hekel aan heeft. Hij heeft moordfantasieën over zijn directe chef. Vindt dat de mensen om hem heen een onbetekenend leven leiden. Hij komt tot leven als hij in zijn vriendengroep van hooligans met andere hooligans in gevecht raakt. Het liefst verdwaasd door de alcohol en strak van de drugs.

kraaikampFreek van Kraaikamp is een havojochie uit de Bollenstreek, die opgroeide op de voetbaltribune, staat er op de achterkant van het boek. Als fan van HFC Haarlem was de schrijver geen hooligan, die had je niet op betonnen tribunes van de niet meer bestaande club. Toch lijkt de schrijver daar zijn inspiratie vandaan gehaald te hebben. Zijn stijl lijkt namelijk op het no-nonsense stadionnetje van de club. Geen opsmuk maar toch kleurrijk.

Elitepauper is zijn eerste roman en een fikse dreun op de neus. Trainspotting meets Vak 127  zou je kunnen zeggen. Vol drugsgebruik, geweld, gevloek en niet bedoeld voor zwakke magen.

Hoe de hoofdpersoon uiteindelijk het einde haalt is, vraag je je af als hij zelf volledig in elkaar geslagen wordt en hij verliefd raakt en zich voor het eerst afvraagt of dit is wat hij wil. Meer wil ik er niet over kwijt. Dompel je zelf onder in de rauwe wereld van mannelijk testosteron en laat al je vooringenomenheid over hooligans achterwege en beleef een seizoen van de club die nooit wint maar ook niet verliest.

 

 

De duivel in ons

Horror, Literatuur,

Andrew Michael Hurley is een naam om te onthouden. Na De Loney, eerder besproken op dit blog, heeft de schrijver opnieuw een roman geschreven die je langzaam meesleept in een onherbergzaam gebied met bokkige mensen en een subtiele griezel.

hurleyJohn Pentecost heeft zich jaren geleden losgemaakt van de plek waar hij opgroeide, de Endlands in Lancashire. Het overlijden van zijn grootvader brengt John terug, samen met zijn vrouw Kat die zwanger is. John vertelt ons het verhaal jaren later terwijl hij zijn tienjarige, blinde zoon door het weerbarstige landschap leidt.

In de herfst waarin John zijn grootvader begraaft, maken we kennis met een omgeving waar oude tradities, vetes, schapen en een hard leven draaglijk worden gemaakt door verhalen, liederen en rituelen waarin de duivel een hoofdrol speelt. Geen duivel met gespleten hoeven en hoorntjes, maar een onzichtbare duivel die springt van mens op dier en weer terug. De aanwezigheid van de duivel is voor de mensen in de Endlands net zo’n dagelijkse realiteit als de zorg voor de schapen als het weer dat plotseling kan omslaan.

Net als in De Loney is Hurley in Duivelsdag een schilder die je het complete schilderij pas laat zien als het klaar is. Een duister schilderij met subtiele penseelstreken.

reserveer dit boek

Verhalen van een moordenaar

Literatuur, Waar gebeurd

Curtis Dankins zit een levenslange gevangenisstraf uit wegens moord in een gevangenis in Michigan. Gekleed in een Halloweenkostuum en onder de invloed van crack pleegde hij in 2004 een moord tijdens een inbraak en hield iemand in gijzeling. Vierentwintig agenten en een SWAT-team kwamen er aan te pas om de situatie onder controle te brengen. Om overeind te blijven schreef hij deze bundel korte verhalen over het gevangenisleven.

dawkins

Het boek brengt een ongemakkelijke vraag naar boven. Mag je als uitgever geld verdienen aan een moordenaar? De jongere broer van het slachtoffer vindt van niet. De staat van Michigan heeft hiertegen minder bezwaar. Zij eist in een rechtszaak 90% van de inkomsten. Dit ter compensatie van de kosten die de opsluiting van Dawkins met zich meebrengen. Dawkins zelf wil het geld in een studiefonds voor zijn drie kinderen storten.

Alle morele overwegingen terzijde. De bundel verhalen in Graybar Hotel is Amerikaanse literatuur op zijn best. Realistisch en eerlijk in een bij tijden bezwerende stijl. Het leven in de gevangenis, de medegevangenen, de uitzichtloosheid worden zonder gewelddadige scenes verteld. De kracht zit in de beschrijving van de personages, het zelfbedrog van de gevangenen en het monotone leven. Een hoogtepunt is het verhaal over het recht om te telefoneren. Met een collect call probeert de verteller contact te zoeken met willekeurige mensen. Dat leidt bizar genoeg tot wonderlijke gesprekken met mensen die de kosten voor het telefoongesprek op zich willen nemen.

Het laatste verhaal gaat over Clyde die na twaalf jaar vrijkomt, iets wat Dawkins nooit zal overkomen. Dat Clyde in zijn hoofd nooit vrij zal zijn lijkt een afspiegeling van het lot van de schrijver. Hem wacht niks anders dan vrijgelaten middels de dood. Dat is de officiële benaming voor levenslang gestrafte gevangenen die uiteindelijk een natuurlijke dood sterven in de cel.

reserveer dit boek

Zaza in de Bijlmer

Literatuur, ,

Als je bent opgegroeid in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw, dan is de associatie met de Bijlmermeer er eentje van drugs, misdaad en Blue Movie. Een stadsproject dat door bezuinigingen een valse start kreeg en waar Nederland migranten dumpte. In 1983, in die Bijlmer, begint het nieuwe leven van de vijfjarige Metin die met zijn ouders en zus vanuit Duitsland naar Nederland verhuizen.

isikDe familie komt uit het oosten van Turkije, waar ze behoorden tot de Zaza. Een volk dat van oorsprong Iraans is met een eigen taal en cultuur. Vader, overtuigd atheïst en communist, wordt het te heet onder de voeten na de staatsgreep door het leger in 1980 en vlucht naar Duitsland. Daar krijgt hij geen asiel.

Hij is er van overtuigd dat hij dit wel krijgt in Nederland als hij zijn gezin laat overkomen. Dat hij daardoor gedwongen wordt om zijn vaderrol weer op zich te nemen, bevalt hem niet. Hij ziet zichzelf als revolutionair en gebruikt zijn communistische overtuigingen als alibi om niks te doen in een kapitalistische wereld en neer te kijken op iedereen in zijn omgeving. Eigenlijk een enorme eikel.

De zachtaardige Metin vertelt het verhaal, een opgroeiende jongen die zijn weg probeert te vinden in een gezin waar een egocentrische vader met losse handjes de toon bepaalt. De details van zijn leven, zijn strijd om zich los te maken van zijn vader, het leven in de Bijlmer, nergens worden grote woorden gebruikt en toch is het een groots verhaal.

De titel Wees onzichtbaar slaat op de overlevingsstrategie van Metin. Niet alleen probeert hij onzichtbaar te zijn voor zijn tirannieke vader, ook op straat en school wil hij zo weinig mogelijk opvallen.

Wat Alex Boogers met Alleen met de goden met Vlaardingen deed, dat doet Murat Isik met de Bijlmer. Een jeugd schetsen die bepaald wordt door familie, de omgeving en een hoofdpersoon die je het allerbeste wenst maar het flink voor de kiezen krijgt.

Wees onzichtbaar is een uniek boek, het beschrijft het opgroeien als migrant in ons land, maar dat is het niet alleen. Murat Isik schrijft in een bedrieglijk eenvoudige stijl, in korte, anekdotische hoofdstukken die vaak een niet volledig afgerond verhaal vertellen. En toch is het boek nauwelijks weg te leggen. Verslaafd was ik aan Wees onzichtbaar. Probeer het, zou ik zo zeggen.

reserveer dit boek

Betoverend ongemak

Geloof, Literatuur, , ,

rijneveldErgens begin jaren tachtig op de bibliotheekacademie beweerde docent literatuur Menno Gnodde met een zeker genoegen, dat onze letteren gevuld werd door afvallige gereformeerden. Met Maarten ’t Hart en Jan Wolkers had hij zeker een punt.

Bijna veertig jaar later lijkt het erop dat we met een opleving te maken hebben van romans die in een zwaar gelovig milieu spelen. Met Gerbrand Bakker en Franca Treur als wegbereiders. Nu is daar Marieke Lucas Rijneveld met De avond is ongemak. Achterop het boek een citaat van Lize Spit, die met Het smelt een fantastisch en ongemakkelijk debuut schreef:

“Beklemmend. Bij elk hoofdstuk word je opnieuw kopje-onder gezogen in Rijnevelds donkere wereld bomvol prachtige beelden”.

Een waarheid als een koe. Oudste zoon Matthies gaat schaatsen op een ijskoude dag, maar komt niet terug. Verdronken. Vader en moeder en de drie kinderen blijven achter in een verdriet waar niet over gesproken mag worden. God geeft en God neemt. Hoofdpersoon Jas, een meisje van 10 jaar, vertelt over die noodlottige dag. Anderhalf jaar later is de pijn nog net zo groot en valt het gezin steeds verder uit elkaar.

Hiermee verklap ik niet echt de verhaallijn. Rijneveld schetst de onvermijdelijke neergang die zich vanaf de eerste pagina aftekent. In prachtige beelden, zoals Spit zegt en net als haar boek, waarmee veel parallellen zijn te trekken, laat dit boek je verpletterd achter.

reserveer deze boeken

Klont

Literatuur,

klont1

Klont begint met een voorwoord van Alexei Krups, een van de twee hoofdpersonen van dit verhaal. Hij kijkt terug op de periode dat de klont voor het eerst ter sprake kwam en hij zijn kans schoon zag. Hij dook boven op de klont en maakte goede sier met zijn verhaal over een vijand waar de mens geen grip op heeft in het lezingencircuit en de politiek. Want de vijand, dat is de klont, een onvoorziene samenklontering van anarchistische, digitale code die zal leiden tot de ondergang van de mensheid. De bange mens omhelst graag een digitale goeroe om de weg te wijzen.

klontDan leren we Bodo Klein kennen, al lijkt de kennismaking van korte duur. Vanuit huis heeft hij het bericht de wereld ingestuurd dat hij die dag zelfmoord gaat plegen. Uiteindelijk durft hij de stap niet te nemen. Klein is een medewerker van het ministerie van Veiligheid. Door zijn baas wordt hij erop uit gestuurd om Krups te ontmaskeren als charlatan die zijn lezingen bij elkaar steelt uit andere publicaties.

Beide hoofdpersonen raken de grip op het leven kwijt. De filosoof in Februari lardeert Klont met pittige bespiegelingen over de mens en de digitale technologie die ons leven bedreigt. Die bespiegelingen staan in een verrassend en aangenaam contrast met de humoristische ondertoon, die bijna Brits aandoet. Daardoor wordt Klont geen waarschuwing voor de digitalisering van de mens, maar een pleidooi voor het dagelijkse geklungel waar we zo goed in zijn.

reserveer deze boeken

Als vrouwen de macht hebben

Literatuur, Science Fiction, ,

aldermanmacht
We leven in een mannenmaatschappij, een constatering die al jaren voor discussie zorgt. Ongelijke salarissen, glazen plafond, het aantal vrouwen in het kabinet enzovoort. We zitten nu midden in het verhaal van #metoo. Seksueel misbruik door mannen in machtsposities. Met een Donald Trump, grab ‘em by the pussy, en filmproducer Harvey Weinstein als misselijkmakende voorbeelden. Niet alleen misselijkmakend voor mij als man, maar ook verbijsterend en om je dood te schamen.

machtMaar wat als de rollen worden omgedraaid, wat als de vrouwen de macht hebben en mannen de ondergeschikte rol? Daar begint De macht van Naomi Alderman.

Soms is fictie de manier om je gedachten op scherp te stellen, om anders na te gaan denken over onze huidige tijd. Dat deed De Cirkel van Dave Eggers, dat doet de Netflix serie Black Mirror. Beide gaan over de mogelijke invloed van de toenemende digitalisering op de maatschappij en op de individuele mens. Dat geeft stof tot nadenken.

De macht gaat niet over deze vraagstukken. Het verhaal richt zich op een omwenteling die nu plaatsvindt. Het boek begint met een correspondentie tussen een man en een vrouw. Hij heeft een historische roman geschreven, gebaseerd op feiten en stuurt het naar haar om te lezen. Later begrijp je dat de twee 5000 jaar na nu leven. Ergens wel geruststellend dat er dan ook nog fictie wordt geschreven, maar die geruststellende gedachte verdwijnt al heel snel.

Bij vrouwen openbaart zich in hun puberteit een orgaan, de wrong. Dit stelt hun in staat om als een sidderaal elektriciteit op te wekken. Ze kunnen deze wrong bij oudere vrouwen activeren en al gauw staat onze wereld op de kop. Het boek beschrijft deze omwenteling, de periode waarin de vrouw zich als het sterke geslacht positioneert. Ik vertel niet te veel over de inhoud. We volgen verschillende vrouwen en een man. Wel iets over Allie, de spil in het verhaal. Zij hoort een stem. Een voor haar goddelijke stem die haar stuurt om in zich zelf te geloven en haar rol voor de mensheid te vervullen. Zij gooit de dogma’s van het geloof op de kop. God is een vrouw en met haar nieuwe naam Eva is ze aan de oorsprong van de, religieuze, bewustwording van de vrouw. De vrouw is aan de beurt.

Alderman stelt in haar boek de vraag of we beter af zijn onder een matriarchaat. Mannen worden verkracht en vermoord. De gedachte dat mannen niet meer nodig zijn behalve voor de voorplanting leidt tot de gedachte dat van de 10 mannen er maar eentje nodig is. En er is nog veel meer in dit geweldige en provocerende boek. Om even een flauwe woordgrap te gebruiken, De Macht is electrifying, en een enorme aanrader.

 

Voor eens en voor altijd

Biografie, Literatuur,

waterdrinker
Heel veel heb ik eigenlijk niet toe te voegen aan een eerder blog over Pieter Waterdrinker, als je hem nu nog niet leest dan heb je niet goed opgelet. Met Waterdrinker hebben we een voortreffelijke schrijver die ons alle hoeken en gaten laat zien van het grote Rusland.

tsjaikovskiWaterdrinker had zijn schrijverschap bijna opgegeven, gefrustreerd als hij was over het aantal verkochte boeken. Met het verzoek van de uitgever om een boek over de Russische revolutie te schrijven, kan hij in eerste instantie niet zo goed uit de voeten. Zijn frisse tegenzin om aan een nieuw boek te beginnen, laat hij met sardonisch genoegen doorschemeren in Tsjaikovskistraat 40.

Het boek is geen geschiedschrijving geworden, het is een persoonlijk verslag van zijn leven in Rusland, vermengd met historische verhalen en scheldkanonnades op Lenin, de literaire wereld, de westerse wereld en oplichters.

Een oplichter die zijn ouders uitmelkt waardoor ze na een leven van hard werken, nog harder moeten werken om het hoofd boven water te houden. De heer Fopmans (…) waarmee Waterdrinker zelf slachtoffer wordt van de geldzucht van een ander. Mensen met een zwart hart. Waterdrinker heeft het hart in ieder geval op de goede plek. Met het voorschot dat hij krijgt voor dit boek, sponsort hij zijn zwager die met een zeilboot een zeilschooltje wil beginnen.

De avonturen die hij beleeft schetsen een mooie kerel die nauwelijks op zoek hoeft naar verhalen, die vinden hem wel. Net als bij zijn vorige boeken, of het de romans of de journalistieke verhalen zijn, is het alsof je aan de keukentafel in het appartement van nummer 40 zit. Waterdrinker vertelt meeslepend en serveert een glas wodka en een stukje worst. Voordat je het weet is het ver voorbij bedtijd.

Kortom, voor eens en voor altijd, lees die man.

Boogers, beste schrijver van Nederland II

Literatuur, ,

sproeten

Door Alleen met de goden was ik een aantal dagen van slag. Zelden zo’n urgent en rauw boek gelezen. Het leek mij vreselijk moeilijk voor de schrijver om hierna een verhaal te beginnen. Ik kon me Alex Boogers niet anders dan leeg en buiten adem voorstellen, maar met Onder een hemel van sproeten laat hij opnieuw zien dat hij de beste schrijver van Nederland is. Volgens mij dan.

sproetenHet verhaal begint met de 15 jarige zwarte Harvey die besloten heeft niet meer te praten. De enige met wie hij contact maakt is de even oude Amy. Een gevoelig en creatief meisje, dat thuis te maken heeft met een goed bedoelende maar vooral verongelijkte stiefvader. Jacob is oud en heeft onlangs zijn dementerende vrouw verloren. Alle drie staan ze alleen, al ontstaat er tussen de drie een band die leidt naar de verbijsterende climax.

Boogers lezen is als het drinken van een koppig biertje. Je moet de tijd ervoor nemen, enerzijds om er van te genieten, anderzijds omdat zijn thema’s vragen voor totale overgave. Eenzaamheid, discriminatie, misbruik, rouw, onbegrip, je krijgt het allemaal om de oren in dat prachtige taalgebruik van de auteur.

Bovendien speelt Boogers met de chronologie. Hij laat vooral Jacob en Amy vertellen waardoor langzaam duidelijk wordt wat ze beiden met zich meedragen. Harvey zijn gedachten komen in kleine stukken tot je. Tegen het eind van het boek valt alles samen in de eerder genoemde climax en een epiloog waarin duidelijk wordt hoe goed Onder een hemel van sproeten in elkaar zit. Een unieke, urgente stem in de Nederlandse literatuur.

reserveer deze boeken