Tagarchief: Rusland

Russische staatsmaffia

Autobiografisch, Waar gebeurd, ,

In 2015 verscheen het boek Red notice, later vertaald als Vijand van de staat. Het is het verhaal van Bil Browder over zijn leven. Zijn grootvader was leider van de communistische partij in de VS. Iets wat van grote invloed was op zijn eigen jeugd dat hierdoor rood kleurde. De jonge Bill, in al zijn jeugdige opstandigheid, bedacht als 12 jarige dat hij kapitalist wilde worden. Dat lukt hem bijzonder goed in het Rusland van de jaren 90. Hij beheert een tijd lang het grootste hedgefonds in het land.

Dat verandert als zijn hedgefonds in het vizier komt van Russische criminelen met een ambtelijke functie. Hij krijgt allerlei rechtszaken aan de broek. Een van zijn advocaten, Sergej Magnitsky, wordt op een vreselijke manier slachtoffer van de volstrekte wetteloosheid en wreedheid van deze mensen. Browder pleit met medestanders in de VS om een wet aan te nemen die het mogelijk maakt gerichte sancties in te stellen tegen mensen en organisaties uit andere landen die betrokken zijn bij ernstige schendingen van de mensenrechten en corruptie. Uiteindelijk met succes. Deze wet heeft de naam gekregen van genoemde Magnitsky.

Achtervolgd door de staatsmaffia begint net als het eerste boek van Browder met een scene die niet zou misstaan in een politieke thriller. Hij wordt gearresteerd in Spanje omdat er via Interpol een internationaal arrestatiebevel is uitgevaardigd. Er volgen een aantal benauwde uren als blijkt dat het de Russen zijn die om zijn arrestatie en uitlevering hebben gevraagd. Hoe Browder in deze situatie terecht is gekomen lees je in dit verbijsterende verhaal. Zelfs als je na lezing van Vijand van de staat weet hoe de Russen handelen als ze iemand op de korrel hebben en je het nieuws over de oorlog in Oekraïne volgt, blijft het onvoorstelbaar wat een soeverein land uitvreet om zijn belangen veilig te stellen. In de naam van Poetin.

Beide boeken overlappen elkaar enigszins, maar dat is niet storend. In een vlotte stijl en hoog tempo schetst Browder zijn overgang van hedgefonds-eigenaar naar mensenrechtenactivist.

Nog even dit. Ergens in het boek wordt een Russische mop verteld die een inkijkje geeft in die beruchte ziel van de Rus. Een geest verschijnt aan een Rus die drie wensen mag doen. De geest vertelt erbij dat alles wat de Rus wenst, zijn buurman het dubbele krijgt. De Rus denkt even na en zegt: “Steek mijn ene oog uit”.

Biecht aan mijn vrouw

Autobiografisch, Romans, Verhalend, ,

De body changes, the mind not, schrijft Pieter Waterdrinker. Zijn tiende roman speelt ten tijde van het vleermuizenvirus. In Sint- Petersburg, zijn woonplaats, gaat alles wat geen apotheek of supermarkt is, dicht. De doodskop van de Sovjet-Unie, van het communisme, van tekorten schemert weer door het kapitalistische masker heen, lezen we op bladzijde 30.


Hij besluit Rusland te verlaten en zijn intrek te nemen in het door het Letterenfonds beschikbaar gestelde schrijvershuis aan het Spui in Amsterdam, om te werken aan zijn nieuwe boek. Van hieruit komen de verschillende verhaallijnen bij elkaar. Allereerst is daar Eva, een 30-jarige brunette met grote hertenogen. De schrijver laat zich haar gezelschap met gespeelde tegenzin aanleunen. Vanuit hun vakantieadres in Frankrijk probeert zijn stikjaloerse vrouw enige controle te houden door hem voortdurend op te bellen en eist daarbij dat de camera aan staat. Wanneer de ex-vriend van Eva, de rap dichter en vorige bewoner Winston Wow langskomt, lopen de spanningen hoog op. Door een onaangekondigd bezoek van zijn vroegere schoolvriend Otto Brons raakt de schrijver pas echt in de problemen. De vraag is of hij alles wat er in het schrijvers appartement is voorgevallen, zal opbiechten aan zijn vrouw.

De keren dat ik met Eva alleen was geweest, had de duivel slechts op mijn schouder getikt. Nu was hij met zijn zoete verleidingen in mijn ruggengraat geschoten’

Waterdrinker kan schrijven als de ziekte en de humor ontbreekt niet. Hij bewandelt verschillende zijpaden, maar komt steeds terug bij de kern van zijn verhaal. Door het gemak en het plezier waarmee hij zijn (sterke) verhalen de wereld in slingert, schiet je door het boek heen. Het is de vraag of het allemaal op waarheid berust. In de verantwoording staat: Deze autobiografische roman is een werk van fictie. Daar moet de lezer het mee doen.

Biecht aan mijn vrouw is ook als luisterboek beschikbaar. Eerder werd op ons blog Tsjaikovskistraat 40 besproken. Eveneens een fantastisch boek en ook als luisterboek te downloaden.

IJzingwekkend actueel

Thrillers,

Proloog.
Op een ijsvlakte ergens op de grens tussen Noorwegen en Rusland ligt de uitgeputte Ylva Nordahl als een sneeuwarend haar ontdekt als een makkelijke prooi.
Hoofdstuk 1. Een week eerder.
Ylva Nordahl is een straaljagerpiloot die in Bodø meedoet aan een grootscheepse NAVO-oefening.

Laat ik allereerst even zeggen dat thrillerschrijvers, tv-seriemakers en andere creatievelingen op moeten houden met een begin waarin iets gebeurt met de hoofdpersoon om terug te gaan in de tijd en te vertellen hoe die persoon in deze situatie terecht is gekomen. Heb ik een hekel aan, omdat het verhaal dat volgt nog zo spannend kan zijn, maar je toch zit te wachten op het moment dat Nordahl op haar rug in de sneeuw ligt en een arend aan haar begint te knabbelen. Een ingebakken spoiler. Dan kan ik nu vertellen dat Grethe Bøe met Mayday een geweldige thriller heeft geschreven die ook nog ijzingwekkend actueel is.

De NAVO-oefening aan de grens met Rusland roept een reactie op uit het Kremlin. De niet bij naam genoemde machthebber, in wie iedere lezer Poetin zal herkennen, brengt een grote troepenmacht op de been omdat hij de oefening als een provocatie beschouwt. Nordahl en de legendarische John Evans, die haar mentor is, moeten een helikopter ondersteuning geven. Tijdens deze opdracht worden ze “gestrest” door een Russische straaljager. Deze raakt de onderkant van F-16 waardoor de straaljager onbestuurbaar wordt en boven Russisch grondgebied uit de lucht wordt geschoten. Nordahl en Evans weten zich met een schietstoel te redden. Rusland beheerst het narratief omdat het contact met de F-16 tijdens de botsing weg gevallen is. Het westen wordt er van beschuldigd een aanval op een kernreactor voorbereid te hebben.

In Mayday voert de schrijfster de spanning hoog op. Daarnaast zit ze in het hoofd van de machthebber in het Kremlin, wat het verhaal een extra laag geeft. Ze zal zich hebben ingelezen in de levensloop van Poetin en je kunt achteraf alleen maar wensen dat westerse politici dat meer hadden gedaan. Bøe schetst de Russische overwegingen en overtuigingen zeer geloofwaardig en tilt Mayday daarmee boven de normale achtervolging-in-ijzige-omstandigheden thriller. Om ook nog uit te pakken met politiek, private legers, vuile spelletjes, verraad, wolven en rendierkuddes. Een aanrader dit debuut van Bøe, als je openstaat voor de politieke beschouwingen waar ze de tijd voor neemt.

4 poolsterren

De beer en de nachtegaal

Fantasy,

Door Angela Perdok

Eerlijk is eerlijk, ik koos dit boek voornamelijk door de prachtige en kleurrijke kaft. Toen ik op de achterkant de woorden “het oude Rusland” en “winters sprookje” zag staan, was ik verkocht. Dit boek moest ik lezen.

Het verhaal speelt zich af in Middeleeuws Rusland, toen nog Roes geheten. Het is nog hartje winter als het verhaal start. De kinderen van Pjotr Vladimirovitsj zitten rond de grote kleikachel wachtend op een verhaal van hun min Doenja. Doenja vertelt hen het verhaal van Morozko, een sprookje over de winterkoning. Niet wetende, dat sprookjes niet altijd sprookjes zijn.

Vasja is een van de dochters van Pjotr Vladimirovitsj. Ze groeit op tot een avontuurlijk, wild meisje. Als enige ziet zij nog de natuurgeesten uit de verhalen van haar min Doenja en voelt ze de duistere groeiende krachten die de winter met zich meebrengt. In haar eentje probeert ze deze tsjerti levend te houden door offers van onder andere brood achter te laten. Dit is echter geen gemakkelijke opgave, zeker niet nu de Kerk een steeds grotere rol inneemt in haar dorp. Lukt het Vasja om haar huis en dorp te beschermen?

De beer en de nachtegaal zit vol magie en avontuur en wordt verteld vanuit verschillende personages. Door alle verschillende perspectieven is het niet zo makkelijk te zeggen wie nu goed is en wie slecht, misschien heeft iedereen wel wat van beide kanten. Dat gegeven vond ik heel verfrissend, omdat de meeste sprookjes toch werken met een “held” en “slechterik”. Fijn dat dit een keer doorbroken wordt.

Het is het eerste deel van de Winternacht trilogie, waarvan deel twee en drie zeker niet onderdoen voor het eerste deel. Je ziet Vasja nog verder opgroeien van jong meisje tot volwassen vrouw en de scheidslijn tussen goed en kwaad wordt nog iets dunner.

Amsterdam, Moskou, Johannesburg, Kabul

Thrillers, , ,

Onlangs werd bekend dat Walter Goverde, nadat hij eind vorig jaar in een depressie belandde, uit het leven is gestapt . Een droevig stemmend bericht. Onder de naam Walter Lucius schreef hij De Hartland-trilogie, een reeks wereldomvattende thrillers die ik al langer op mijn leeslijst had staan, maar waar ik nooit aan toegekomen ben. In het bericht over zijn dood in De Volkskrant staat dat Goverde de laatste tien jaar van zijn leven bijna monomaan aan het schrijven was, wat volgens zijn vrouw “te intensief voor hem was”.

In 2013 verscheen het eerste deel, De vlinder en de storm, in 2019 het afsluitende De stad en het vuur. Er zit bijna zeven jaar tussen het begin en het eind van de trilogie. Een lange periode als je bedenkt hoe complex en gelaagd de plot is van dit doorlopende verhaal dat zich voor een groot deel afspeelt in de tijd van luttele weken in 2009, al worden de eerste verhaallijnen al in de jaren zeventig neer gelegd.

Het verhaal begint als Farah Hafez, onderlegd in Pencak Silat, de ring in stapt voor een gevecht tegen een Russische vechtsportster. Farah is op jonge leeftijd Afghanistan ontvlucht en journalist bij een grote landelijk krant. Tijdens haar gevecht wordt een jong meisje aangereden en voor dood achtergelaten. Farah heeft haar tegenstandster in een vlaag van woede dusdanig toegetakeld dat die naar het ziekenhuis moet. Als ze in het ziekenhuis wil informeren hoe het met haar is, wordt het jonge meisje op een brancard binnengereden. Ze ziet het kind met haar lippen een woord vormen, padar. Het woord voor vader in het Dari, de taal van haar geboorteland. Het kind blijkt een jongen te zijn, verkleed als meisje. Ze herkent hierin meteen het misbruik van jongens in haar vaderland.

Vanaf dat moment word je meegesleept in een verhaal over kindermisbruik, corruptie, oorlog, journalistiek, liefde en familie dat tientallen jaren en verschillende continenten omspant. De eerste twee delen kunnen zich gemakkelijk meten aan grote buitenlandse thrillers met complotten die van alles overhoop halen (denk Stieg Larsson). Wisselende perspectieven, verrassende wendingen, hoog tempo, larger than life. Om er nog maar een Engelse uitdrukking in te gooien, suspension of disbelief, het aan de kant zetten van je dit kan niet, waar dergelijke verhalen onder kunnen lijden, weet de schrijver met elegantie en gemak te omzeilen.

Het derde deel is het hoogtepunt van de trilogie. Daarin wordt het tempo verlaagd en krijgen we zicht op hoe alles in elkaar grijpt. Je komt in een prachtig vertelt verhaal over familiebanden en politiek, terwijl de verhaallijnen kundig aan elkaar geknoopt worden.

Wat de trilogie zo goed maakt is de research die Goverde moet hebben gedaan om de plaatsen, de geschiedenis en de mensen die hij beschrijft, zo onnadrukkelijk in het verhaal te verweven. Vooral de periodes in Kabul maken indruk. De aanslag op de toenmalige Afghaanse president Daoud in 1978. Het leven in Kabul in 2009. Met de huidige ontwikkelingen in Afghanistan krijgt de trilogie onbedoeld urgentie. Het stemt verdrietig, dat de schrijver dit zelf niet kan beleven.

Voor het eerst in mijn leven heb ik drie boeken achter elkaar op mijn mobieltje gelezen, terwijl ik liever een boek van papier in handen heb. Dat zegt je waarschijnlijk niet zo veel, maar mij wel. De Hartland-trilogie had me, dankzij de Onlinebibliotheek, bij de kladden. Huishoudelijke taken heb ik opgeschort, de tv bleef uit en tot diep in de nacht brandde het schermpje van mijn mobiel. Wat heeft Walter Goverde een prachtige trilogie achtergelaten.

Je kunt de trilogie als e-book lenen via de Onlinebibliotheek, of als gewoon boek in je eigen bibliotheek.

De lange arm van Poetin

Non-fictie, Spionage, ,

Heidi Blake is onderzoeksjournalist voor BuzzFeed News. Na publicatie van haar boek, From Russia with blood, heeft ze een sabbatical genomen tot september dit jaar. Begrijpelijk als je kijkt naar de ongelofelijke hoeveelheid feiten die zij en haar medewerkers naar boven heeft gehaald. Gefactchecked en al.

blakeEen van de uitwassen van het uit elkaar vallen van de Sovjet Unie zijn de mannen die zich buitensporig verrijken aan de chaos in het enorme land. Boris Berezovski, de allereerste oligarch, gebruikt zijn geld en invloed om Vladimir Poetin naar voren te schuiven als opvolger van wodkaliefhebber Boris Jeltsin. Hij treedt af op 31 december 1999. De nieuwe eeuw begint met een nieuwe president.Vladimir Poetin.

De liefde van Berezovski voor Poetin bekoelt al snel. Hij gebruikt zijn podium om kritiek te leveren op de oorlog met Tsjetsjenië en wordt daarmee een publieke vijand van Poetin. Berezovski wordt het te heet onder voeten en zoekt zijn heil in Londen, met in zijn kielzog Russen die met hun witgewassen geld een nieuw leven willen opbouwen in het vrije Westen.

From Russia with blood is het relaas van een machtspoliticus die een wet door de Doema jaagt waarmee het gelegitimeerd is om onderdanen op buitenlandse bodem te vermoorden. Landverraders, journalisten, advocaten, iedereen die Poetin in de weg zit, kan aan de beurt komen (Putinverstehers in het westen praat dat ’s recht).

Uiteindelijk beschrijft Blake 14 moordaanslagen op Britse bodem (en eentje in de VS). Onder druk van bovenaf worden onderzoeken voortijdig afgesloten en verdwijnt bewijsmateriaal als sneeuw voor de zon. Blair en later Cameron hechten meer waarde aan goede verstandhoudingen met en aardgas van het Kremlin dan aan de waarheid. Pas nadat een foto van de doodzieke Litvinenko op de voorpagina’s van de kranten komt, wordt er werk gemaakt van een fatsoenlijk onderzoek. Anno 2020 is het wel duidelijk dat ondanks ferme woorden van Cameron en Theresa May, Poetin nog steeds zijn gang kan gaan (Skripal).

Naast de verhalen over Blake ontrafelt ze het verhaal achter de aanslagen op twee flatgebouwen in Moskou en de gijzeling van de school in Beslan. Die worden door Poetin toegeschreven aan Tsjetsjenen, het excuus om de oorlog in Tsjetsjenië te beginnen.

Schimmige figuren, geld, polonium, seks, moord, drugs, giftig gras en een bad guy op de achtergrond. Het boek leest als een razende spionagethriller, totdat je je beseft dat er kruid gewassen is tegen Poetin. De man gaat zijn gang en heeft de tijd van zijn leven met zijn leger hackers, geheime agenten, desinformatie, annexaties en miljarden op de bank. Beangstigend.

reserveer

Voor eens en voor altijd

Biografie, Literatuur,

waterdrinker
Heel veel heb ik eigenlijk niet toe te voegen aan een eerder blog over Pieter Waterdrinker, als je hem nu nog niet leest dan heb je niet goed opgelet. Met Waterdrinker hebben we een voortreffelijke schrijver die ons alle hoeken en gaten laat zien van het grote Rusland.

tsjaikovskiWaterdrinker had zijn schrijverschap bijna opgegeven, gefrustreerd als hij was over het aantal verkochte boeken. Met het verzoek van de uitgever om een boek over de Russische revolutie te schrijven, kan hij in eerste instantie niet zo goed uit de voeten. Zijn frisse tegenzin om aan een nieuw boek te beginnen, laat hij met sardonisch genoegen doorschemeren in Tsjaikovskistraat 40.

Het boek is geen geschiedschrijving geworden, het is een persoonlijk verslag van zijn leven in Rusland, vermengd met historische verhalen en scheldkanonnades op Lenin, de literaire wereld, de westerse wereld en oplichters.

Een oplichter die zijn ouders uitmelkt waardoor ze na een leven van hard werken, nog harder moeten werken om het hoofd boven water te houden. De heer Fopmans (…) waarmee Waterdrinker zelf slachtoffer wordt van de geldzucht van een ander. Mensen met een zwart hart. Waterdrinker heeft het hart in ieder geval op de goede plek. Met het voorschot dat hij krijgt voor dit boek, sponsort hij zijn zwager die met een zeilboot een zeilschooltje wil beginnen.

De avonturen die hij beleeft schetsen een mooie kerel die nauwelijks op zoek hoeft naar verhalen, die vinden hem wel. Net als bij zijn vorige boeken, of het de romans of de journalistieke verhalen zijn, is het alsof je aan de keukentafel in het appartement van nummer 40 zit. Waterdrinker vertelt meeslepend en serveert een glas wodka en een stukje worst. Voordat je het weet is het ver voorbij bedtijd.

Kortom, voor eens en voor altijd, lees die man.

Verbijsterend Rusland

Geschiedenis, Literatuur, Waar gebeurd, ,

waterdrinkerWaterdrinker is tegen wil en dank correspondent in Rusland, want hij schrijft liever fictie. Of zoals hijzelf zegt, mijn baas wil de toekomst, ikzelf wil het verleden. Zijn romans worden nauwelijks verkocht, laat hij regelmatig met een lichte mopper weten in deze geweldige bundel journalistieke verhalen.

Waterdrinker spreekt vloeiend Russisch en drinkt als een Rus. Met deze eigenschappen weet hij in alle hoeken van het land prachtige, schrijnende en absurde verhalen op te tekenen.
In Tsjaikovskistraat 40 vertelt hij over de aankoop van een appartement in Sint Petersburg. Het vier verdiepingen tellend pand stamt uit de 18e eeuw en als een archeoloog legt hij de geschiedenis bloot van dit statige bouwwerk. Na de revolutie werden de appartementen opgedeeld in kommunalka’s, gemeenschappelijke woningen voor meerdere gezinnen, slechts gescheiden door dunne gipswanden. Rijke Russen proberen de kommunalkabewoners uit te kopen om in luxe te leven, omgeven door grandeur. De derde verdieping is nog zo’n kommunalka. Het verschil tussen de derde verdieping en de andere verdiepingen ligt in de kakkerlakken en het dedain van andere bewoners over deze armoedzaaiers. Eén van de bewoners is gaan zwerven en spoorloos. Zolang hij niet getekend heeft, kan het niet verkocht worden. Hij mag ook gewoon dood zijn, maar hoe weet je of iemand niet meer leeft als je niet weet waar hij is?

In dit verhaal en alle andere verhalen laat Waterdrinker zien dat hij een verrassende stilist is. Trefzeker, enthousiast en aanstekelijk. Zijn weergave van de dialogen en zijn zelfspot zijn uiterst genietbaar.
Als toegift staan er nog drie korte verhalen van hem in de bundel. Deze vond hij onderin een doos terug nadat hij jarenlang dacht dat ze verloren waren gegaan dankzij Nadja, een schoonmaakster aangenomen door zijn vrouw. Nadja deed haar werk in zijn appartement in Moskou. Haar geneurie van psalmen, sterke lichaamsgeur en haar onaantrekkelijkheid maken dat Waterdrinker op zoek gaat naar een vervangster:

Een Moskouse kennis van mij vertelde dat de gezinshulp die hij drie dagen per week had – een vlijtig meisje uit de Filipijnen – nog een paar extra opdrachtgevers zocht.
Dat leek me wel wat.
‘Over mijn lijk!’protesteerde mijn vrouw vanuit Petersburg.
‘Waarom niet?’
‘Viespeuk!
Julia had zich buiten mij om in verbinding gesteld met de echtgenote van de vriend en een digitale foto van de Filipijnse huishoudster opgevraagd. Ze bleek een soort fotomodel met een verdorven oogopslag.

Eigenlijk is Julia daarmee verantwoordelijk voor het verlies van een twintigtal verhalen. In haar opruimwoede had Nadia zijn schriften bij het oud papier gegooid.

Meestal schrijf ik op dit blog over nieuwe boeken, maar De Correspondent (uit 2013) verdient een groot publiek en daar draag ik graag een steentje aan bij. Voor iedereen die die meer wil weten over het enorme en verbijsterende Rusland, dat nu al jaren het nieuws beheerst.

Meer over Rusland? Lees dan het blog over de biografie van Edward Limonov. Of dit interview met Waterdrinker:

https://vimeo.com/114892122

Ik en Konstantin Paustovski

Literatuur, , ,

Nogal aanmatigend de titel boven dit blog, als eenvoudige blogger kan ik nog niet eens in de schaduw van zijn interpunctie staan, maar toch wil ik wat kwijt over een van mijn mooiste leeservaringen in mijn zevenenvijftig jarige leven.

paustovskij

Ergens begin jaren tachtig begon ik als invaller in de bibliotheek van Sneek dat toentertijd in het huidige gemeentehuis op de Marktstraat zat. Op mijn eerste werkdag kwam ik tijdens het opruimen het boek Verre jaren tegen.

Nu kan het niet meer, maar in die tijd was het niet vreemd als je als bibliotheekmedewerker er even bij ging zitten om een stuk te lezen in een boek. Ik werd meteen gegrepen door de prachtige stijl en het gevoel het Rusland van eind 19e eeuw binnen te stappen.

Vanzelfsprekend nam ik het boek mee naar huis om een paar dagen later het eind te naderen. Geen nood, het tweede deel van deze autobiografie Onrustige jeugd stond de week daarvoor nog in de kast.

In de bibliotheek had ik geen tijd om het boek uit de kast te halen omdat er meteen een lange rij bij de balie stond (voor de millennials even een terzijde, vroeger werd alles met de hand door de bibliotheekmedewerkers uitgeleend). Opeens werd daar Onrustige jeugd voor me neergelegd, het boek dat ik beslist zelf wilde lenen. In wat waarschijnlijk maar een fractie van een seconde duurde, bedacht ik allerlei redenen waarom de klant dit boek niet mocht of kon lenen. Geen van die redenen gaf mij genoeg grond om met een staalhard gezicht de klant teleur te stellen. De teleurstelling was voor mij.

Dezelfde dag ben ik naar de boekhandel gegaan en heb toen alle beschikbare delen besteld. Daarna heb ik wekenlang meegewandeld met Paustovski, heb ik gezien wat hij zag, heb ik geschiedenis voorbij zien komen, van het tsaristische Rusland tot diep in de Sovjet Unie, heb ik genoten van een ongeëvenaarde leeservaring.

paustovskiEn nu is daar ineens Goudzand. Verhalen, dagboeknotities en brieven van Paustovski. Zeshonderd pagina’s wederom door de voortreffelijke Wim Hartog vertaald.

Zeshonderd pagina´s waar ik mij de komende tijd in ga verliezen, dus van mij hoeft u voorlopig geen blog te verwachten. Tot horens.

Edward Limonov, citroen en granaat

Biografie, Non-fictie, Waar gebeurd, , ,

Limonov
Limonov

Door de gebeurtenissen op de Krim en in de Oekraïne bekruipt mij sterk het gevoel dat ik weinig begrijp van Rusland en de vaak genoemde Russische ziel. Waarom is iemand als Poetin zo populair? En wat is dat met de hardnekkige verering van Stalin? Dat kan toch niet alleen maar te maken hebben met staatspropaganda of de bovenmatige consumptie van alcohol? Dit zijn vooral aannames van een westers iemand die elke dag de krant leest en zo nu een dan een biertje drinkt.

Emmanuel Carrère schreef een biografie over de omstreden schrijver en activist Edward Limonov. Het won hiermee in 2013 de Europese Literatuurprijs. In dit boek hoopte ik wat antwoorden te vinden.

Limonov is allereerst een toegankelijk en bruisend geschreven levensverhaal van een zeer tegendraads man, maar dan wel van een man die in beroerde tijden vlucht in een zapoj. Een dagenlange onderdompeling in alcohol, een beproefde Russische methode om alles te vergeten (misschien ligt daarin wel het antwoord waarom iemand als Stalin nog zo’n status heeft).

Hier en daar is het alsof je een schelmenroman leest, maar daarvoor zijn de avonturen van Limonov toch te controversieel en te ongemakkelijk. Zo vindt hij dat een man soldaat moet zijn geweest, voordat je een echte man bent. Is zijn, uitgebreid beschreven, sexleven op zijn zachtst gezegd opmerkelijk. Zijn autobiografische boek De Russische dichter houdt van grote negers is wat dat veelzeggend.
Met hetzelfde gemak is Limonov een tijd ultra-links en dan ultra-rechts, minnaar en bijna-vrouwenmoordenaar, soldaat en boeddhist, loyaal en rücksichtlos, geliefd schrijver en parasiet. Wat de biografie duidelijk maakt is dat Rusland groot is en de emoties ook groot lijken in dat land, net als het flegmatieke karakter van veel personages in het boek, het is zoals het is.

Limonov aan de hand van Carrère geeft antwoorden op mijn vragen maar roept er net zo veel op. En dat is een aanbeveling voor deze indrukwekkende biografie van een man waarvoor je heen en weer slingert tussen sympathie en afkeer. Een man die als pseudoniem de naam Limonov heeft aangenomen, een samentrekking van citroen en granaat in het Russisch.

Kijk hier of het boek beschikbaar is in je bibliotheek.