Tagarchief: Schaatsen

Jeen was een fenomeen!

Biografie, Sport, ,

Hij groeide op in de Alde Feanen, een uitgestrekt moeras- en poldergebied ten zuidoosten van Leeuwarden. Zijn ouders hadden een boerenbedrijf. Door het uitbreken van de grote crisis van de jaren dertig werd het gezin hard getroffen. De boerderij moest worden verkocht en vader Halbe werd weer boerenarbeider. Deze gebeurtenis maakte grote indruk op de jonge Jeen. Armoede en ontberingen stimuleerden hem om te laten zien wat hij waard was. De basis voor de enorme dadendrang, die zijn verdere leven zou kenmerken, vond hier zijn oorsprong.

Jeen was een goede leerling en bezocht de Rijkskweekschool in Leeuwarden, iets wat zeer ongebruikelijk was voor iemand uit het arbeidersmilieu. Het vak van onderwijzer was hem op het lijf geschreven. Zijn grootste passie bleef echter het schaatsen. Met een meedogenloze winnaarsmentaliteit zocht hij zijn fysieke grenzen op en was snoeihard voor zichzelf. In bijna duizend wedstrijden reed hij in de prijzen, een palmares waar je u tegen zegt.

Historicus Mark Hilberts heeft een biografie geschreven, die het lezen meer dan waard is.  Sportheld Jeen van den Berg (1928-2014), winnaar van de Elfstedentocht in 1954, heeft hij in de tijd geplaatst en zijn verhaal prachtig opgebouwd. Met zijn lenige pen houdt Hilberts de vaart erin en neemt de lezer mee over een periode van bijna honderd jaar. Van de moeilijke jaren dertig en de oorlogsjaren tot heden. Hij laat zien dat ‘de generaal van het peloton’ op verschillende terreinen baanbrekend verrichtte en meer was dan alleen een succesvolle sporter. Niet minder dan vijftig mensen uit Jeens directe omgeving werden geïnterviewd. De prachtige zwartwit foto’s, vaak afkomstig uit het privé archief van de hoofdpersoon, geven het boek iets extra’s. Helaas kreeg de topschaatser niet de sterrenstatus die zijn tijd- en plaatsgenoot Abe Lenstra wel ten deel viel. Het voetbalstadion in Heerenveen kreeg de naam van deze nukkige, tegendraadse en mysterieuze voetballer. Naar Jeen van den Berg werd nog geen straat, plein of steeg vernoemd. Hij moest het doen met het ereburgerschap van Heerenveen…

“Aan Jeen van den Berg kleefden geen randjes van luiheid en recalcitrantie. Zijn imago van vriendelijke en welbespraakte schoolmeester; toonbeeld van rust en regelmaat, droeg juist niet bij aan de mythevorming“.

Na het omslaan van de laatste bladzijde blijft er voor de lezer maar één conclusie over: Jeen was een fenomeen.

De eenzame schaatser

Biografie, Waar gebeurd,

hans van helden boekomslagHij had de beste schaatser ooit kunnen worden. Pech, tegenwerking van trainers en een moeilijk karakter blokkeerden de weg naar een wereldtitel en Olympisch goud. Het is de grote frustratie van zijn leven. Dromen over belangrijke schaatswedstrijden doet hij nog steeds en vaak wordt hij badend in het zweet wakker. De in het Brabantse Almkerk geboren Hans van Helden stelde zijn leven geheel  in dienst van het schaatsen besloot in Heerenveen te gaan wonen in een caravan naast ijsstadion Thialf.

Bij toeval loopt Erik Dijkstra de hoofdpersoon tegen het lijf in het restaurant van Thialf. Dijkstra wil graag een interview maken met de mysterieuze schaatser, maar Van Helden voelt daar niets voor. Even later is hij vertrokken en staat Dijkstra met lege handen. De hele figuur Hans van Helden is met een waas van mystiek omgeven en Dijkstra is gefascineerd geraakt door de schaatser. Vanaf dat moment start hij een zoektocht naar de Nederlandse Fransman , die zich in de jaren ’80 in Frankrijk heeft gevestigd.

Van Helden is dan niet de beste, maar wel de mooiste schaatser ooit. Hij beschikt over een fluwelen techniek en stoot Ard Schenk van de eerste plaats op de Adelskalender o.a. door ruim drie! seconden sneller te schaatsen op de 1500 meter. Hij wordt Nederlands kampioen, behaalt een aantal Olympische medailles en heeft een lange carrière. Zo duelleert hij eind jaren zestig met Elfstedentochtwinnaar Jeen van den Berg in marathonwedstrijden en is hij als 39-jarige present op de Olympische spelen van Calgary 1988, waar Yvonne van Gennep drie gouden medailles wint.

Hoe sterk is de eenzame schaatser is een prachtig portret geworden van een man die in alles zijn eigen weg gaat. Het is de oprechte bedoeling van de schrijver een eerbetoon aan een markant schaatser te brengen. Dat is in mijn ogen ook uitstekend gelukt. Hans van Helden echter vindt dat hij te negatief wordt afgeschilderd en besluit Erik Dijkstra voor de rechter te slepen. Op het laatste moment wordt deze dagvaarding weer ingetrokken. (Betere reclame is er niet!)

De schrijver heeft voor deze niet geautoriseerde biografie familie, vrienden en schaatstrainers van Van Helden gesproken en spitte duizenden krantenartikelen en andere media door. Uiteindelijk vindt hij de hoofdpersoon in (Zuid) Frankrijk en neemt een drie uur durend interview af.

Een biografie over deze bijna vergeten schaatsheld is zeker gerechtvaardigd en een must read voor ondergetekende, die is opgegroeid op een steenworp afstand van Thialf.

Sven

Biografie, Sport,

SvenVlak voor het begin van de Olympische Winterspelen in Sotsji wordt de biografie over Sven Kramer gelanceerd. Johan Boef, zelf marathonschaatser, heeft het levensverhaal opgeschreven. Het is het verhaal geworden van een geboren winnaar. In chronologische volgorde krijgt de lezer de hoogte- en (enkele) dieptepunten van de schaatser voorgeschoteld. Het boek bevat prachtige kleurenfoto’ s en achterin staan de verschillende toernooien, kampioenschappen en tijden die Kramer heeft gereden.

Sven beschikt over een gezonde dosis talent en heeft een sterke focus.  In het boek komt duidelijk naar voren dat hij mentaal en fysiek sterk is. Het plezier om te trainen is een belangrijke voorwaarde om de top te halen.  De schaatser uit Heerenveen doet niets liever en staat bekend als een trainingsbeest. De schrijver is erin geslaagd om er een vlot lezend verhaal van te maken en blijkt uitstekend gedocumenteerd. De lijst met bronvermeldingen en geraadpleegde literatuur is lang.

Laat ik vooropstellen dat ik ‘Sven’ met veel plezier heb gelezen. Toch is het een gemis dat de hoofdpersoon in kwestie geen medewerking heeft verleend aan het boek. Wat Kramer buiten het schaatsen zoal bezighoudt komen we niet te weten. Ook zijn ouders, zijn huidige trainer Gerard Kemkers en zijn naaste concurrenten komen niet aan het woord. En dat is jammer.

Waar wel plaats voor wordt ingeruimd is Guido Berends. In zijn jeugdjaren de grote kwelgeest van de jonge Sven. Hij was een veel groter talent dan Kramer en de onderlinge verstandhouding was niet best. Waar Kramer steeds beter wordt, vooral wanneer de afstanden langer worden, blijft Berends stilstaan in zijn ontwikkeling. In een paginagroot artikel in de Leeuwarder Courant van 8 februari j.l. laat de tot beheerder van een autostalling omgeturnde schaatser zich nogal negatief uit over zijn concurrent van toen. Waarom hij daar zo uitgebreid de gelegenheid voor krijgt is me een raadsel, doch dit geheel terzijde.

De voor Kramer teleurstellende 10 kilometer van Sotsji is uiteraard niet in het boek opgenomen. Evenals zijn diskwalificatie op het NK in Amsterdam (de coolste baan van Nederland) en zijn operatie aan de luchtwegen. Daarvoor moeten we wachten tot de echte biografie over Sven Kramer uitkomt.