Tagarchief: Zweedse crime

Magistraal debuut

Detective, Geschiedenis, Historisch, Scandinavische thrillers, , , ,

Mijn oog valt op een boek met de titel 1793. Ik vraag me af wat ik weet van het jaar 1793? Ik geloof van bitter weinig, het is ook zo lang geleden. Maar ik ben wel degelijk nieuwsgierig naar die tijd. Als ik dan op de achterflap lees dat dit een magistrale, schitterend geschreven en ongelooflijk spannende Zweedse roman is ben ik verkocht. Ik stop het boek, na het uitgeleend te hebben in mijn tas en ga thuis een plekje zoeken op de bank.

Stockholm 1793, wat een ellende. De standenmaatschappij waar arme sloebers en zwervers alles op alles moeten zetten om te overleven. Waar jonge dames zomaar in ongenade vallen en door de tuchtwacht opgepakt worden. En na een schijnproces van een paar minuten naar het spinhuis worden verbannen voor straf. Er zijn maar weinig die daar gezond uit komen. Hoe werkt het in de sadistische clandestiene organisaties van de Zweedse elite? En van wie is het gruwelijk verminkte lichaam dat wordt opgevist uit de golven van Fatburen?

Ben je na de vorige alinea nog niet afgehaakt maar wil je juist meer weten? Reserveer dan snel deze roman en nestel je er net zoals ik mee op de bank of in je lekkere luie stoel. Voor je het weet ben je een dagdeel verder. Het meeslepende boek bestaat uit vier delen en geeft je buiten het spannende verhaal om een historisch kijkje in de wereld van 1793.

De schrijver Nicklas Carl Bosson Natt och Dag (1979) was hoofdredacteur van het tijdschrift Slitz voordat hij zich volledig op het schrijven stortte. In het jaar 1434 vermoorden zijn voorvaderen de leider van een oproer tegen de Zweedse koning. Ze verloren Stockholm in 1520 aan de Deense koning en waren gedwongen het land te ontvluchten. De familie Natt och Dag behoort tot de oudste adellijke families van Zweden. Met het schrijven van dit prachtige debuut belandt hij meteen in mijn favorieten.

reserveer dit boek

Tip vd Mnd: Lars Kepler

Scandinavische thrillers, Thrillers, Tip vd Mnd,
Lars Kepler
Lars Kepler

Thrillerlezers van een zekere leeftijd kennen ongetwijfeld Maj Sjöwall en Per Wahlöö. In de jaren 70 van de vorige eeuw publiceerde dit schrijversechtpaar een tiental sociaalkritische thrillers met een ietwat sombere politieman in de hoofdrol. Deze Martin Beck en de toon van de boeken zijn van grote invloed geweest op de Scandinavische thriller. Schrijvers uit de noordelijke landen kunnen zich maar moeilijk ontworstelen aan de sjablonen die dit echtpaar als standaard heeft neergezet. Geeft niks, beter goed gekopieerd dan slecht bedacht.

Iets anders is dat Sjöwall en Wahlöö waren getrouwd en een vrij uniek duo vormden.
Tegenwoordig zijn er meer schrijversduo’s die zich aan thrillers wagen. Voormalige Tip vd Mnd Roslund en Hellström bijvoorbeeld, maar zij zijn niet getrouwd met elkaar. Monaldi en Sorti wel. Dit Italiaanse echtpaar schrijft het geschenkboek voor de Maand van het Spannende Boek. Het bekendste getrouwde duo is natuurlijk Nicci French, dat in Nederland enorme verkoopcijfers haalt. In Nederland hebben we Escober, een samenvoeging van Esther Verhoef en haar man Berry Verhoef.
Beide pseudoniemen zijn afgeleid van de eigen namen. De naam Lars Kepler heeft een eigen verhaal.

Lars Kepler is het pseudoniem van auteursechtpaar Alexandra Coelho Ahndoril en Alexander Ahndoril. Beiden hebben in Zweden een zekere bekendheid als schrijver en besloten daarom een pseudoniem te gebruiken voor hun eerste gezamenlijke boek. Critici verbaasden zich over de kwaliteit van het werk en vroegen zich af wie er schuil ging achter Lars Kepler, omdat ze zich niet konden voorstellen dat dit het werk was van een debutant. Journalisten verdachten Henning Mankell er zelfs van dat hij onder een andere naam Hypnose had geschreven. Na een intensieve speurtocht van de Zweedse media werd uiteindelijk bekend wie Lars Kepler is.

Eerder beschreven we Hypnose en Contract op dit blog. Thrillers waarin alles klopt, een mooie stijl, een soepel plot, goed uitgewerkte personages en nagelbijtende spanning. Je steekt ook nog wat op. In Hypnose over wat deze bewustzijnstoestand betekent los van alle Rasti Rostelli’s in de wereld. In Contract speelt Paganini een rol, de componist en vioolvirtuoos, die naar verluidt zijn ziel aan de duivel verkocht en wiens naam in de Nederlandse vertaling van het boek is weggelaten.

Zweedse boektrailer van Contract:

Sterke tweede Lars Kepler *****

Scandinavische thrillers, Thrillers,
Naar recensie
Naar recensie

In 2010 verraste Lars Kepler met de originele thriller Hypnose. Je moet dan altijd maar afwachten of de verwachtingen ingelost worden. Contract , het tweede boek van Kepler, is een thriller die je je nachtrust kost en overtreft het debuut.

Inspecteur Joona Linna kennen we uit Hypnose, een Fin in Zweden met een grote intuïtie waarvoor hij een prijs betaalt. Om helder te blijven slikt hij zijn medicijnen tegen acute migraine niet. Die aanvallen brengen hem regelmatig in problemen, want ze komen in stress-situaties en dus ongelegen.

Aan boord van een ronddobberende boot wordt het lijk van een jonge vrouw gevonden. Ze is verdronken maar waarom zit ze dan rechtop in bed?
Dit is de start van een wervelende thriller met verschillende verhaallijnen. Een bloedstollende achtervolging van een jong stel door een nimmer aflatende huurmoordenaar. Een zelfmoord waar meer achter zit. Een op het oog legale wapenhandel die anders in elkaar blijkt te steken. Kepler weeft deze elementen in elkaar in een fantastisch plot met geweldige personages. Bovendien fileert de schrijver de mores van de internationale wapenhandel tot op het bot. Eerst lever je aan de ene partij, als de andere partij bijna ten onder gaat lever je betere waar aan die partij. Achterin wordt Nederland genoemd als één van de negen grootste wapenexporteurs. Dan mag je cynisch vaststellen dat we met onze handelsgeest leuk meedoen.

De kwade genius achter alles, laat andere slechterikken uit thrillers verbleken. Om mensen aan zich te binden biedt hij ze een contract aan. Sommige beloften kunnen niet worden verbroken, zelfs niet door de dood is het citaat van de achterflap. Op het moment dat je duidelijk wordt wat achter deze woorden steekt, staan de nekharen je rechtovereind.
Kortom 5 sterren en misschien wat vroeg in het jaar om dit al te roepen maar wat  mij betreft de thriller van het jaar.

Moord via internet

Scandinavische thrillers, Thrillers,
Naar recensie
Naar recensie

Buthler & Öhrlund is een nieuw duo aan het thrillerfront en Moord.net is hun debuut. In verschillende recensies wordt dit boek juichend ontvangen.

Moord.net is een soort Marktplaats.nl, maar niet voor een tweedehands bank of een kaartje voor Lowlands. Via internet kun je een moord op iemand bestellen. Dat kost je een fors bedrag en de verplichting op jouw beurt een persoon om te brengen die niet zo goed ligt bij een jou onbekend iemand. Het gegeven doet denken aan Strangers on the train van Alfred Hitchcock met dit verschil dat hier een groep Russische criminelen achter zit, die via allerlei criminele activiteiten geld wil verdienen om Rusland in al zijn glorie te herstellen.

Mooi gegeven dat de schrijvers zelf wat om zeep helpen. Er is een lawine van personages en gebeurtenissen die vooral in het begin te lijden heeft onder bordkartonnen dialogen en een uitleggerige cursus internet. Soms waan je je bij een toneelvoorstelling van de buurtvereniging. Niks ten nadele van toneelvoorstellingen van de buurtvereniging, maar na juichende recensies heb je een ander idee van een topthriller.
Verderop wint het boek aan kracht en dragen al die bijverhalen eindelijk bij aan de spanning. Het stuk over Alice, een Australische boekhandelaar die haar verkrachte dochter wil wreken, verdient een thriller op zich.

Dan nog even dit. De Zweedse speurder Jacob Colt doet nogal smalend over zijn fictieve collegaspeurders in Zweedse thrillers. Colt heeft niks met deze papieren rechercheurs met een midlife-crisis, een drankprobleem en gemankeerd liefdesleven. Nee, want hij is nog steeds verliefd op zijn vrouw, nog lang niet 50 en draait het liefst Sultans of Swing van Dire Straits als hij autorijdt. Beetje flauw dit Droste-effect, in een fictief boek iets zeggen over fictieve personages. Als Dan Brown ook nog een veeg uit de pan krijgt, heb ik de neiging te denken dat Buthler of Öhrlund wat kwijt wou en wordt het er niet geloofwaardiger op.
En iemand van 41 die helemaal gelukkig wordt als hij Dire Straits draait, heeft wat mij betreft op zijn beurt een groot probleem.

Kortom, in mijn ogen beslist geen “topthriller”, zoals de recensie van de NBD zegt, of de opvolger van Sjöwall & Wahlöö zoals op Crimezone staat. Tweeënhalf sterretje waar je er vijf kunt krijgen en de volgende keer beter.

Laatste Wallander

Film, Tv-serie, ,
Wallander 4
Wallander 4

In De gekwelde man, het laatste boek over Kurt Wallander, laat Henning Mankell in het midden hoe het Wallander verder gaat, hoewel je de indruk krijgt dat het enigzins tragisch voor hem zal aflopen, hij lijdt onder blackouts die het ergste doen vermoeden.

In de laatste tv-serie rond Wallander draait hij nog gewoon mee en geeft hij zijn leven zelfs een nieuwe wending (oeps, spoiler). Dat is wel wat merkwaardig, alsof Mankell het boek een “Europees” einde geeft en de tv-serie een “Amerikaans” einde.
 
De serie is in ieder geval zeer te genieten, al was het alleen om Isabelle, de agente in opleiding, die een beetje de dochterrol heeft in deze laatste afleveringen. Nina Zanjani, de actrice die Isabelle speelt, zorgt voor de het nodige emotionele vuurwerk. Een rol die in de eerste series voor de overleden Johanna Sällström, die de dochter van Wallander speelde, was weggelegd. Het is alsof Mankells vrouwen in de tv-serie meer reliëf krijgen dan in de boeken.
Met deze 7 afleveringen komt er een eind aan Wallanders verhaal en nemen we afscheid van Martinson en Svartman, die ik zal missen vanwege de komische noot. En natuurlijk Nyberg, die voor een ontroerend komisch moment zorgt in de laatste aflevering. Wallander is aan de dood ontsnapt en als Nyberg Wallander weer ziet, geeft hij hem een knuffel waarop beide mannen zonder een woord te zeggen, verder gaan met de zaak.

Tweede Jens Lapidus

Scandinavische thrillers, Thrillers,
Deel 2 Stockholmtrilogie

Snel geld was de eerste uit de Stocholmtrilogie van Jens Lapidus en meteen een reden om de schrijver tot Tip vd Mnd te bombarderen. De verrassing is er wat af bij dit tweede deel maar weer weet Lapidus een denderend verhaal te schrijven vol straattaal, psychopaten, opportunisten en foute politiemannen. Net als in het eerste deel lopen drie verhaallijnen parallel aan elkaar om elkaar in een spetterende finale te raken. Lapidus neemt in het boek (iets te veel) tijd om het verhaal op stoom te laten komen. Verder schetst hij net als in Snel geld een weinig vrolijk beeld van de Zweedse maatschappij.

Opmerkelijk is de rol die de moord op Olaf Palme speelt in het boek. Deze moord die Zweden op zijn grondvesten deed schudden, speelt vaker op de achtergrond in Zweedse thrillers, maar nog nooit waren we zo dicht bij een (fictieve) ontknoping.

Tip vd Mnd: Roslund & Hellström

Scandinavische thrillers, Thrillers, Tip vd Mnd,
R & H
Roslund & Hellström

Roslund en Hellström vormen samen een onwaarschijnlijk schrijversduo, een tv-journalist en een ex-crimineel die spanning combineren met engagement in een messcherpe thrillerreeks. Geen afgezaagde seriemoordenaars met lugubere trofeeën, geen alcoholische privé-detectives met een gestoord liefdesleven, geen slimme advocaten met glimmende auto’s. Daarover kun je lezen met het idee dat het niet meer dan fictie is. Roslund en Hellström zijn niet vrijblijvend. Ze schrijven thrillers die je wakker schudden en met je neus op misstanden drukken, waarmee ze passen in een traditie die door Maj Sjöwall en Per Wahlöö is begonnen.

Anders Roslund maakte als journalist jarenlang reportages voor de Zweedse televisie over mensenhandel, prostitutie, slachtoffers van seksueel geweld. De tv, waar honderdduizenden mensen naar kijken maar waar verhalen de volgende dag worden uitgewist door nieuwe verhalen, deed hem zoeken naar een andere manier om zijn kennis en ideeën te delen. Zijn werk voor de reclassering zorgde ervoor dat hij ook de andere kant van de criminaliteit zag.

Op Börge Hellströms strafblad staan bedreiging met geweld, diefstal, fraude en inbraak. In zijn jeugd is hij misbruikt en mishandeld. Zijn verleden als slachtoffer en dader deed hem beseffen wat misdaad doet met mensen aan beide zijden. Na zijn gevangenistijd richtte hij een non-profit organisatie op die ex-gevangenen helpt om een plaats in de maatschappij te krijgen.

Na een ontmoeting tijdens het maken van een reportage over terugkeer van drugsverslaafden in de maatschappij, bleken Roslund en Hellström een gedeelde fascinatie te hebben. Een misdadiger wordt gepakt en gestraft. Gerechtigheid en genoegdoening voor aangedaan leed. Maar dit blijkt in de praktijk niet genoeg te zijn voor het slachtoffer. De genoegdoening wordt een soort wraak voor aangedaan leed, maar het slachtoffer kan in de optiek van het duo alleen maar geholpen worden door te helpen het innerlijk te herstellen. In de thrillers schuiven de schrijvers met de rol van de dader en het slachtoffer. Slachtoffers zoeken wraak maar vinden geen genoeg-doening, een gegeven dat deze thrillers een scherpe rand geeft.

Ondanks de terugkerende aanwezigheid van Ewert Grens, de commissaris met een voorliefde voor schlagerzangeres Siw Malmkwist, heeft elk boek een andere hoofdpersoon. In Kluis 21 is dat de prostituee Lydia Grajauskas. In Vaderwraak de vader Fredrik Steffansson. In De uitlevering is het John Schwarz. In Het meisje onder de straat de jonge dakloze Jannike. In Drie seconden is dat infiltrant Piet Hoffman. Daarmee schept het duo ruimte in de thrillers, de boeken draaien niet om Grens maar om de hoofdpersonen en hun verhalen. Verhalen die klappen uitdelen en je tot nadenken zetten.

Meer over Drie seconden.

Beide heren over hun laatste boek:

Siw Malmkwist voor nieuwsgierige oren:

Drie dagen

Scandinavische thrillers, Thrillers, ,
Roslund & Hellström
Roslund & Hellström

Drie dagen kostte het me om tussen de bedrijven door Drie seconden van Roslund & Hellström te lezen. Uiteindelijk werd het nachtwerk zodat ik vanmorgen enigzins kreukelig zoonlief wakker moest maken voor zijn schoolexcursie naar Amsterdam. Nachtwerk omdat vooral de tweede helft van deze thriller een pageturner is. In de aanloop neemt het duo de tijd om een verhaal op te bouwen waarvan je voelt dat het verkeerd zal aflopen. Het draait om een infiltrant met een crimineel verleden die ingezet wordt om een Poolse misdaadorganisatie ten val te brengen. Ewert Grens dendert pas later het verhaal binnen.
Ewert Grens is de politieman in de boeken van R & H, eigenlijk de meest onaangename van alle middelbare Scandinavische speurders, onaangepast, asociaal en chagrijnig, verteert door schuld aan het ongeluk van zijn grote liefde. Een ongeluk dat 30 jaar geleden plaatsvond.

Het schrijversduo combineert verontwaardiging over allerlei morele kwesties met goed geschreven en gedocumenteerde plots. Het meisje onder de straat was vooral het verbijsterende verhaal over het dumpen van verslaafde Roemeense straatkinderen in een welvarend land en de falende opvang van jongeren met psychische problemen in datzelfde welvarende land. Dat gegeven zat het spannende verhaal ietwat in de weg.
In Drie seconden  is het gebruik van criminelen om grotere criminelen te vangen een gegeven waar je je vraagtekens bij kunt zetten. Mag je de criminele activiteiten van de een toestaan om die van een grotere vis onderuit te halen? Dit keer is de morele kwestie het vuur dat de spanning doet oplaaien om maar tegelijk iets te zeggen over de voorkant.

Juni is de maand van het spannende boek, met als thema Mørd en Dødslag, de wat goedkøpe slagzin om aan te geven dat het dit jaar om Scandinavische thrillers gaat. Dan komen we dit duo ongetwijfeld weer tegen.

Een gekweld man

Scandinavische thrillers, Thrillers, ,
Henning Mankell
De laatste Wallander

De titel De gekwelde man slaat op Håkan von Enke, een gepensioneerde hooggeplaatste zeeofficier. Wallander krijgt deze indruk van Von Enke als hij, vlak voordat deze van de aardbodem verdwijnt, op zijn verjaardag een lang gesprek met hem voert. Von Enke is de schoonvader van Linda, Wallanders dochter. Hierdoor krijgt het laatste Wallanderverhaal een persoonlijke lading, meer dan in zijn vorige boeken. In het verhaal wordt langzaam duidelijk dat de titel eigenlijk Wallander zelf geldt. Hij is zestig, voelt zich oud en eenzaam, mist de scherpte van vroeger en krijgt blackouts die hem angst inboezemen. Mankell is van alle Scandinavische thrillerschrijvers de beste en dat laat hij in Wallanders ontreddering zien. Tegenwicht voor deze ontreddering biedt zijn dochter Linda die bevalt van een dochter. Henning Mankell is klaar met Kurt Wallander. Een absolute aanrader.

In het boek is Wallander 60 jaar. Bijna gelijktijdig verscheen de derde serie Wallander op dvd. Als je wilt weten hoe het Wallander vergaat na De gekwelde man dan is deze dvd een uitkomst. In de 6 nieuwe verhalen is hij namelijk 62 jaar. Zijn dochter Linda werd in de vorige series gespeeld door Johanna Sällström. Na haar tragische dood in 2007 is zij niet vervangen door een andere actrice. Dat is begrijpelijk en tegelijk jammer als je kijkt naar het laatste boek waarin de relatie van Kurt en Linda steeds meer reliëf krijgt.

DVD Wallander
Zes nieuwe verhalen

Sombere spanning

Scandinavische thrillers, Thrillers, ,
Nog niet dood
Ake Edwardsson - Nog niet dood

Ake Edwardsons Erik Winter is het archetype van de Scandinavische speurder. Een speurder van middelbare leeftijd, somber, intuïtief en eigenzinnig. Nog niet dood is het negende deel rond Winter en opnieuw valt op dat Edwardson de tijd neemt om het verhaal te vertellen. Dat betekent veel privé-gedoe, waarbij dit keer alle hoofdpersonen gebukt lijken te gaan onder de naderende winter. Toch is ook dit verhaal voer voor liefhebbers van misdaad in het hoge noorden.
De ingrediënten van deze thriller die in Göteborg speelt zijn een schrijver met een writer’s block die een persoonlijk boek probeert te schrijven. Een verlaten auto met een kogelgat in de stoel, een verdwenen politicus, een moord in een parkeergarage en een onopgehelderde misdrijf van dertig jaar geleden. Het heeft allemaal met elkaar te maken en langzaam, in korte scènes wordt duidelijk wat er aan de hand is. De finale is tamelijk bloedstollend en je vraagt je af of Erik Winter na dit avontuur niet meteen met vervroegd pensioen wil om zichzelf en zijn gezinsleven te redden van de ondermijnende invloed van zijn werk.
“Edwardson is een uitzonderlijk getalenteerde verhalenverteller”  vindt Henning Mankell op de voorkant van het boek. Vooruit.